Tussen de Bogen 59
1013 JB Amsterdam
T 020-5285851
F 020-5285852
info@stadsverkenningen.nl

De stadsgeschiedenis van Berlijn

Net als in andere steden, ligt ook in de hoofdstad van het verenigde Duitsland de geschiedenis op straat. Maar de cesuren zijn wel erg dramatisch.

We zijn groot geworden met het idee dat Berlijn een voor eeuwig verdeelde stad was, waar de Oost-Duitse overheid in 1961 een muur had gebouwd om de ineenstorting van het socialisme te voorkomen. Geen commentator kon voorspellen dat er aan deze periode in 1989 een einde zou komen. De "Wende" luidde een periode van herstel en wederopbouw van een herenigde stad in. Jaren lang dansten de bouwkranen boven de Potsdamer Platz waar de belangrijkste aanhechting van beide stadshelften moest plaats hebben. Inmiddels is een groot deel van de geplande nieuwbouw klaar en is de stad failliet.

Berlijn ontstond als een kleine dubbelstad, in de 13e eeuw. De Hohenzollerns maakten dit stadje tot hun residentie. Beroemde vorsten uit deze familie, zoals de Grote Keurvorst en de held van de Verlichting Frederik II, bepaalden in belangrijke mate het stadsbeeld. In de 19de eeuw ontwikkelde Berlijn zich niet alleen als residentie maar ook als een belangrijk industrieel centrum. De huurkazernes herbergden de toestromende arbeiders, die bij Borsig, AEG en Siemens aan de slag konden. Naast industrie zorgden ook de politieke veranderingen voor een extra impuls: Berlijn werd de hoofdstad van het nieuwe verenigde Duitsland.
Na de val van het keizerrijk en de instelling van de republiek van Weimar in 1919, ontstond in Berlijn een sterke tendens tot culturele vernieuwing, die zich ook liet zien in stedenbouw en architectuur.

Na de ondergang van de republiek liet Hitler architect Albert Speer plannen maken om de Duitse hoofdstad te veranderen in een monumentale nieuwbouwstad: Germania. Veel meer dan een maquette heeft deze verandering niet opgeleverd. De bommentapijten bepaalden het uiterlijk van Berlijn in 1945

Tijdens de tien colleges wordt de stadsgeschiedenis van Berlijn behandeld en op de excursie worden de plaatsen bezocht die karakteristiek zijn voor de diverse fasen in de stedelijke ontwikkeling.

Colleges

  1. Van dubbelstad tot residentie
  2. Berlijn tijdens de Verlichting
  3. Schinkel en de monumentale vormgeving van Berlijn
  4. De opbouw van de hoofdstad van het Duitse keizerrijk
  5. De stenen stad, de industriële revolutie en de stadsontwikkeling
  6. Berlijn in de Weimarzeit
  7. Hitlers hoofdstad
  8. Oost-Berlijn
  9. West-Berlijn
  10. Verenigd Berlijn

Reis

Introductiewandeling
Het Lapidarium en de Zuidelijke Friedrichstadt

Wandeling 1
Vormgeving van de Residentie van de Hohenzollerns

Wandeling 2
Schinkels Berlijn

Wandeling 3
Industrialisatie en de woonkwestie in de 19e en 20ste eeuw

Wandeling 4
Hoofdstad van het Duitse Rijk

Wandeling 5
De Nazi-hoofdstad

Wandeling 6
West-Berlijn

Wandeling 7
Oost Berlijn

Wandeling 8
Monumentale nieuwbouw in het Verenigd Berlijn: Berlijn na 1989

Dagtocht
Sanssouci, Höllandische Viertel in Potsdam, Onkel-Tom Siedlung, Hufeisensiedlung, Marzahn, Stasi-complex.

Ontvangst Nederlandse Ambassade
De groep wordt ontvangen in de door Rem Koolhaas ontworpen Nederlandse ambassade, die op 6 oktober 2003 zijn deuren opende. Behalve een korte lezing, krijgen de deelnemers tevens een rondleiding door het gebouw.