Tussen de Bogen 59
1013 JB Amsterdam
T 020-5285851
F 020-5285852
info@stadsverkenningen.nl

Stadsontwikkeling overzee: De VOC en de Engelsen

In 2002 werd herdacht dat de VOC, de Verenigde Oostindische Compagnie vier eeuwen geleden werd opgericht. Zeventiende-eeuwse kooplieden en zeelui schiepen een wereldomspannend handelsnet, een vorm van globalisering in de letterlijke zin van het woord. In dit handelsrijk werden steden veroverd, forten aangelegd en nieuwe nederzettingen gebouwd. Dat aspect van de VOC-geschiedenis staat centraal in deze collegereeks.

Om een beeld te vormen van de activiteiten van de VOC kijken we naar de geschiedenis van één bepaald gebied, het huidige Maleisië. Daar verdreef de VOC de Portugese voorgangers uit het handelsknooppunt Malakka. Met weinig mensen probeerde de Compagnie zich de vijanden van het lijf te houden en de handel van het Maleisisch schiereiland te controleren.

Hoe woonden de Nederlandse kolonisten daar? Hoe was de VOC in Malakka georganiseerd? Hoe bouwden de dienaren van de VOC hun forten en steden? Welke plaats namen de Maleiers, Chinezen en Portugezen in die steden in? Het zijn vragen die in de eerste helft van het college aan de orde worden gesteld.

In 1786 vestigden Engelsen zich op het eiland Penang voor de kust van Maleisië in de nederzetting Georgetown. Daarmee kreeg de VOC een belangrijke Europese concurrent in dit gebied. Na een reeks conflicten werd in 1824 in het verdrag van Londen vastgelegd dat Nederland zich terugtrok van het Maleisisch schiereiland en de Engelsen weggingen uit Sumatra. Vanaf dat moment was Engeland de enige koloniale macht in het Maleisische schiereiland. Het heeft dan ook veel meer dan de VOC een stempel gedrukt op het huidige Maleisië.

Colleges

De colleges vormen een introductie op een 13-daagse excursie naar Singapore en Maleisië. Het is ook mogelijk de colleges te volgen zonder deelname aan de reis.

Programma

  1. De koloniale stad in Azië Locatie: Het Nationaal Archief in Den Haag. Na afloop van het college vindt er een bezichtiging plaats van een reeks kaarten die voor de gelegenheid geselecteerd is.
  2. Het aandeel van de koloniale handel in de economie van de Republiek
  3. De organisatie van de VOC in de Republiek
    Er wordt een routebeschrijving van een VOC-wandeling door Amsterdam uitgereikt, met daarin opgenomen een stop bij het Oostindisch Huis (Sociologisch instituut) alwaar bezichtiging van de kamer van de Heren XVII mogelijk is.
  4. De VOC in Azië
    Na het college wordt een bezoek gebracht aan de jubileumtentoonstelling 'De kleurrijke wereld van de VOC' in het Scheepvaartmuseum
  5. De VOC in Maleisië
  6. De betrekkingen tussen Hoorn en Maleisië
    Locatie: Westfries Museum in Hoorn. Na afloop van het college wordt de collectie bezichtigd. Tevens wordt een wandeling uitgereikt langs de VOC-gebouwen in Hoorn.
  7. De East Indian Company
  8. De Engels-Nederlandse verhoudingen in het begin van de 19de eeuw
  9. De aanleg van Engelse koloniale centra in de 19de eeuw
  10. De multi-culturele steden van Maleisië in de 20ste eeuw
  11. Hedendaagse stadsontwikkeling in Maleisië

Reis

Dag 1
Vlucht Amsterdam-Singapore
Aankomst Singapore: vrije dag
Overnachting Singapore

Dag 2
Wandeling door het Engelse centrum van Singapore
Bezoek aan het historisch museum
Wandeling door Chinatown.
Overnachting Singapore

Dag 3
Bustocht van Singapore naar Malacca
Bezoek aan Bukit John, Nederlands fort
Wandeling door het Nederlandse centrum van Malacca
Overnachting Malacca

Dag 4
Boottocht over de rivier
Bezoek aan Baba en Nyonya-huismuseum
Wandeling door de Heerenstraat en de Jonkerstraat noordwesten van de rivier.
Overnachting Malacca

Dag 5
Bustocht naar Kuala Linggi: Nederlands fort Filipina
Overnachting Malacca

Dag 6
Bustocht van Malacca naar Kuala Lumpur
Wandeling door het Engelse centrum van Kuala Lumpur
Overnachting Kuala Lumpur

Dag 7
Wandeling door Chinatown
middag vrij
Overnachting Kuala Lumpur

Dag 8
Bustocht van Kuala Lumpur naar Hill Station: Cameron Highlands.
Bezoek aan BOH-theeplantage, Old Smoke House, Tanah Rata en Brinchang
Overnachting Cameron Highlands

Dag 9
Bustocht van Cameron Highlands via Ipoh naar Pangkor Island
Bezoek aan Britse centrum van Ipoh
Bezoek aan Kellie's Castle
Met de ferry over naar Pan Pacific Resort.
Overnachting Pangkor Island

Dag 10
Excursie naar Nederlands fort in Kampung Telok Gedung
Middag vrij
Overnachting Pangkor Island

Dag 11
Bustocht van Pangkor naar Georgetown op Penang
Bezoek aan Kuala Kangsar: paleizen van de sultan van Perak, de Ubudiah-moskee en de Bukit Residen, de plaats waar de Engelse overheid gevestigd was Overnachting in het E&O hotel in Georgetown

Dag 12
Wandeling door het Engelse centrum van Georgetown
Wandeling door de Chinese en Indiase wijk van Georgetown
Overnachting in het E&O hotel in Georgetown

Dag 13
Vrij tot het vertrek in de avond naar het vliegveld van Penang voor de terugtocht naar Amsterdam

Dag 14
Aankomst Amsterdam